อนุสรณ์อันล้ำค่าป้อมยุทธนาวี

      

        สมุทรปราการ เป็นเมืองที่มีภูมิอาณาเขตติดทะเลอ่าวไทย ถือว่าเป็นเมืองหน้าด่านชายทะเลที่สำคัญ ข้าศึกที่จะเข้าตีราชธานีของไทยทุกยุคทุกสมัย ถ้ายกกองทัพเรือบุกมาทางทะเล ต้องผ่านเมืองสมุทรปราการ ผ่านแม่น้ำเจ้าพระยา ก่อนที่จะถึงเมืองหลวง ด้วยลักษณะชัยภูมิเช่นนี้ ในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ทุกรัชกาลจึงได้สร้างป้อมปราการ ไว้ที่นี้มากมาย ตั้งแต่สมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก มาจนถึงสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประมาณ 22 ป้อม ทั้งนี้ เพื่อป้องกัน และเฝ้าระวังข้าศึกที่มาจากญวน และชาติตะวันตก พื้นที่ที่ใช้ในการสร้างป้อมปราการจะอยู่เรียงราย 2 ฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา ตั้งแต่ในเขตอำเภอเมืองสมุทรปราการ อำเภอพระสมุทรเจดีย์จนถึงท้องที่อำเภอพระประแดงในปัจจุบัน ป้อมทั้งหมดที่สร้างส่วนใหญ่ติดตั้งอาวุธปืนใหญ่โบราณ มีป้อมผีเสื้อสมุทรและป้อมพระจุลจอมเกล้าเท่านั้นที่ติดตั้งปืนทันสมัย ปัจจุบันป้อมเหล่านี้ถูกรื้อถอนเกือบหมด ป้อมแผงไฟฟ้า ป้อมผีเสื้อสมุทร มีสภาพเกือบสมบูรณ์ และป้อมพระจุลจอมเกล้ามีสภาพสมบูรณ์ที่สุด ป้อมปู่เจ้าสมิงพรายมีกำแพง มีที่พักทหารที่ชำรุด และป้อมนาคราชเหลือเพียงแนวกำแพงเก่า ป้อมปราการที่ได้สร้างขึ้นมีชื่อดังต่อไปนี้ คือ ป้อมพระจุลจอมเกล้า ป้อมแผงไฟฟ้า ป้อมนาคราช ป้อมผีเสื้อสมุทร ปู่เจ้าสมิงพราย ป้อมวิทยาคม ป้อมมหาสังหาร ป้อมศัตรูพอนาศ ป้อมจักรกรด ป้อมพระจันทร์พระอาทิตย์ ป้อมเพชาหึง ป้อมปีกกาวงเดือน ป้อมปีศาจสิง ป้อมราหูจร ป้อมประโคนชัย ป้อมนารายณ์ปราบศึก ป้อมปราการ ป้อมกายสิทธิ์ ป้อมปีกกา ป้อมตรีเพชร์ ป้อมคงกะพัน ป้อมนารายณกางกร และป้อมเสือซ่อนเล็บ

      สิ่งที่น่าสนใจ พิพิธภัณฑ์ปืน จัดแสงปืนโบราณสมัยต่าง ๆ ในศาลาและกลางแจ้ง มีคำบรรยายประกอบปืนแต่ละประเภท เช่น ศาลาอาวุธในสมัยรัชกาลที่ 5 ศาลายุทธนาวีที่เกาะช้าง ศาลาอาวุธสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 เป็นต้น นักท่องเที่ยวสามารถเดินชมได้โดยรอบ ห้องแสดงนิทรรศการ ใต้พระบรมราชานุสาวรีย์รัชกาลที่ 5 เป็นนิทรรศการประวัติและพัฒนาการของกองทัพเรือ และเหตุการณ์สำคัญต่าง ๆ เช่น รัชกาลที่ 5 เสด็จเปิดป้อมพระจุลฯ และทรงยิงปืนเสือหมอบ ผังแสดงที่ตั้งป้อมปืนต่าง ๆ ในลำน้ำเจ้าพระยา เรือประเภทต่าง ๆ ของกองทัพเรือ ตลอดจนแผนที่และภาพบุคคลสำคัญในประวัติศาสตร์กองทัพเรือ พิพิธภัณฑ์เรือหลวงแม่กลอง เป็นเรือรบหลวงที่จัดเป็นพิพิธภัณฑ์กลางแจ้งลำแรกของไทย ทั้งนี้มาจากพระราชดำริในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่ทรงเห็นว่า กองทัพเรือควรอนุรักษ์เรือเก่าไว้เป็นพิพิธภัณฑ์ เพื่อเผยแพร่ความรู้แก่ประชาชน เรือหลวงแม่กลองจอดอยู่ริมทะเล บริเวณอุทยานประวัติศาสตร์ทหารเรือภายในยังรักษาสภาพการใช้งานเดิมไว้อย่างครบถ้ววน แม้กระทั่งเครืองบินทะเลแบบปีกขั้นเดียวประจำเรือที่ปลดประจำการก่อนเรือหลายสิบปี ปืนเสือหมอบ หรือปืนใหญ่อาร์มสตรอง เป็นปืนใหญ่แบบยิงเร็วอันทันสมัยที่สุดในยุคนั้น ติดตั้งในป้อมพระจุลฯ มีจำนวนเจ็ดกระบอก มุมการยิงครอบคลุมเรือรบข้าศึกที่ล่างล้ำเข้ามาทางปากอ่าว ด้านในหลุมปืนมีลักษณะคล้ายอุโมงค์ก่อด้วยอิฐอย่างแน่นหนาและเดินทะลุถึงกันได้ปืนเสือหมอบเป็นปืนบรรจุท้ายยิงเร็วชุดแรกของไทย มีความแม่นยำและประสิทธิภาพในการทำลายสูง ชื่อ " ปืนเสือหมอบ " มาจากลักษณะการทำงานของปืน คือเมื่อจะทำการยิง ใช้ระบบแรงดันยกปืนใหญ่ขึ้นจากหลุม หลังจากยิงแล้ว ปืนจะลดระดับลงสู่ที่เดิม

http://www.geocities.com/spn_lib/Slog01.html

      ที่ตั้งและการเดินทาง ตั้งอยู่ปากแม่น้ำเจ้าพระยา แหลมฟ้าผ่า อ. พระสมุทรเจดีย์ ห่างจาก อ. พระประแดง 17 กม. ห่างจากองค์พระสมุทรเจดีย์ 7 กม.รถยนต์ส่วนตัว 1. จากวงเวียนใหญ่ ใช้ ถ. สุขสวัสดิ์ไปจนสุดถนน หากขึ้นทางด่วน เมื่อข้ามสะพานพระราม 9 ให้ชิดซ้าย ลงด่านสุขสวัสดิ์ตรงไปเรื่อย ๆ ผ่านดาวคะนอง ประชาอุทิศ พระประแดง บางครุ และพระสมุทรเจดีย์ จนสุดถนน 2. ใช้ ถ. สุขุมวิท ผ่านสำโรง เข้า ถ. ปู่เจ้าสมิงพราย ลงแพขนานยนต์ เมื่อขึ้นฝั่งผ่านตลาดพระประแดง ตรงขึ้นฝั่งตลาดพระประแดง ตรงไปถึงสามแยกพระประแดง เลี้ยวซ้ายไปตาม ถ.สุขสวัสดิ์ จนสุดทางรถประจำทาง 1. จากปากน้ำ ลงเรือข้ามฟากไปฝังพระสมุทรเจดีย์ ต่อรถสายเจดีย์ - ป้อมพระจุลฯ ค่ารถ 4 บาท (แต่ต้องเดินต่อเข้าไปด้านในอีก 1 กม. เศษ) หรือเหมารถตุ๊กตุ๊กจากพระสมุทรเจดีย์ เข้าไปส่งด้านในป้อมพระจุลฯ ค่ารถ 50 บาท 2. จากท่านดินแดง นั่งรถเมล์สาย 20 หรือ ปอ. 20 ไปลงป้อมพระจุลฯ

แผนที่ จ.สมุทรปราการ   http://www.tat.or.th/my_documents/20063679A4_samutprakan-02big.gif